Van onze correspondente
Op 21 november verschijnt Rock and Role: The Visionary Songs of Peter Hammill and Van der Graaf Generator, een nieuwe biografie van schrijver en muziekjournalist Joe Banks. Het bijna vijfhonderd pagina’s tellende boek, uitgegeven door Kingmaker Publishing, onderzoekt het leven, de muziek en de teksten van Peter Hammill – solo én als frontman van Van der Graaf Generator – en bevat zeldzame en voorheen ongepubliceerde foto’s.
Banks, bekend van bijdragen aan onder meer Prog, The Quietus en Rock & Folk, combineert biografisch onderzoek met diepgravende songanalyses. Hij schetst Hammill als een visionaire figuur in de Britse rock, een muzikant die altijd balanceerde tussen poëzie en chaos. De auteur baseerde zich op nieuw archiefmateriaal, gesprekken met tijdgenoten en fans en plaatst Hammills werk in de context van een generatie die kunst en experiment boven commercie stelde.
De timing van het boek is geen toeval. In september verscheen al The Charisma & Virgin Recordings 1971–1986, een omvangrijke boxset die de carrière van Van der Graaf Generator herwaardeert. Hammill zelf staat bovendien aan de vooravond van een reeks Britse concerten, zijn eerste sinds 2018. Voor Banks vormt het boek een poging om recht te doen aan een vaak onderschatte invloed, want de lijst van bewonderaars is indrukwekkend:
David Bowie noemde Hammill in Melody Maker (1978) ‘een van de weinige Britse artiesten die ik echt bewonder’. John Lydon prees in Uncut (2015) de intellectuele intensiteit van Van der Graaf Generator en zei dat hun muziek ‘bedreigend en intellectueel’ klonk. Mark E. Smith omschreef Hammill in Mojo (2001) als ‘een echte original, nooit bang om ongemakkelijk of lelijk te klinken’.
Van der Graaf Generator werd in 1967 opgericht in Manchester en groeide uit tot een van de meest radicale bands van de Britse progrock. De naam verwijst naar de Van de Graaff generator, een natuurkundig apparaat dat statische elektriciteit opwekt – precies het soort geladen spanning dat hun muziek kenmerkte. Onder leiding van Hammill koos de band niet voor virtuoze gitaarsolo’s maar voor scheurende sax, orgel en onverwachte stiltes. Albums als Pawn Hearts en Godbluff klinken nog altijd als innerlijke stormen: theatraal, filosofisch en emotioneel ontregelend.
Hoewel de groep nooit mainstream werd, liet hun invloed diepe sporen na binnen de Britse alternatieve traditie. Rock and Role presenteert Hammill als de poëtische outsider van de rock, een denker die zijn publiek bleef uitdagen om muziek niet als vermaak, maar als idee te benaderen.
