Op het dB’s podium zien we haar zoals we haar kennen: pikzwarte kleding, pikzwart geverfd haar, uitpuilende ogen en tieten… Eerder die avond zagen we al iemand van de organisatie een fles sterke drank richting kleedkamer sjouwen, dus over een goede verzorging mag ze niet klagen. Op het podium heeft ze twee zangmicrofoons voor zich staan. Beurtelings zingt ze in de ene, dan weer in de andere. Voor het zaalgeluid maakt dat niks uit. Net als Alan Vega destijds zoekt ze de directe confrontatie met het publiek. Met haar wijsvinger wijst ze woedend individuen aan die het wagen een kiekje van haar te maken. Met haar middelvinger prikt ze denkbeeldige fuck you-gaatjes in de dB’s-lucht. Of ze haalt allebei die vingers langs haar hals, ten teken dat ze godverdomme iemand wel kan killen.
Schuin achter haar doet haar Franse muzikale partner zijn ding. Sterker nog: het lijkt wel of hij zijn eigen showtje staat te doen want van enige interactie tussen de twee is geen sprake. Hij is meer een sportschooltype die achteloos zijn biceps en andere soorten spiermassa toont. Anders dan Martin Rev zingt hij ook. Althans, hij maakt jungle-achtige brulgeluiden terwijl hij zichzelf ongecontroleerd met de microfoon op zijn borst slaat. Ondertussen ontlokt hij aan een tafelvol electra allerlei dissonante klanken, waarbij hij het ontregelen niet schuwt. Zelfs het tempo van de beats moet er geregeld aan geloven.
Het verhaal is bekend: al toen ze 16 was liep Lydia Lunch weg van huis. In haar eentje trok ze naar New York City. Dag paps, dag mams! Over seksueel misbruik in haar kinderjaren hebben we het maar even niet. In Manhattan hing ze rond alwaar ze in Max’s Kansas City Alan Vega en Martin Rev tegen het lijf liep, die twee vormden toen al Suicide. Zelf begon ze ook een bandje: Teenage Jesus and the Jerks, samen met James Chance. Zo rolde ze als vanzelf in de lokale, zogenaamde no wave -scene. En kwam ze terecht op de bijbehorende, thans als legendarisch bekend staande verzamelplaat ‘No New York.’ Vanaf toen volgden er tientallen jaren van eenmalige samenwerkingen, poëzie-lezingen, films (scenario, regie, acteren), solo-albums, boeken, performances, tourneetjes… Met als enige rode draad: haar eigen variant van feminisme en haar licht ontvlambare persoonlijkheid.
Het goeie van dB’s is dat artiesten er altijd kunnen terugkomen. Eens in het hart, altijd in het hart, ongeacht leeftijd of ‘in-gehalte. Onvoorwaardelijke trouw heet zoiets. Dat gaat ook op voor Lydia Lunch. De 65-jarige zwarte kip is verre van hip, maar staat er nu al voor de vierde keer ofzo op de planken. Dit keer doet ze een Europees tourneetje samen met Marc Hurtado. Hun enige Nederlandse optreden is dit in dB’s. Niet verrassend blijkt het een ouwelullenavond. Als een door ijzel bedekt januari-weiland hangt er een grijze gloed over de hoofden der bezoekers. De gemiddelde leeftijd ligt deze avond misschien wel dichter bij de 70 dan bij de 50. Al heeft zich vooraan bij het podium een handvol jonge meisjes verzameld die klaarblijkelijk het werk van Lunch op hun manier op zijn waarde weten te schatten.
Suicide, wie weet dat nou niet, dat is de band die in de jaren ‘70 nieuwe standaarden neerzette waarvan navolgers tot op de dag vandaag profijt trekken. Hun debuut ‘Suicide’ uit 1977 vind ik persoonlijk nog steeds de meest emotioneel aangrijpende plaat die ooit verschenen is. Dat La Lunch zich aan Suicide waagt is niet zomaar een impuls. Behalve dat ook zij stevig geworteld is in die early downtown NYC-punkscene, waagde ze zich rond 2008 al eens aan een vertolking van ‘Frankie Teardrop.’ Wie Marc Hurtado precies is moest ik even opzoeken. Behalve een docu over Alan Vega, maakte hij ooit een plaat samen met hem. En back in 2014 deden hij en La Lunch al eens eerder een eerste gezamenlijke Suicide-tribute.
Onverstaanbaarheid speelt Lydia Lunch parten. Anders dan bij haar eerdere db’s-optredens is van korte babbelpauzes tussen de nummers door geen sprake. De onophoudelijke, allengs steeds meer ‘annoying’ wordende bak teringherrie verhindert Lunch om uitgebreid te gaan kankeren. En dat is verdomd jammer want in haar rol als welbespraakt viswijf is zij op haar best. Dientengevolge beperkt zij zich tot het reproduceren van Suicide-teksten, geholpen door tekstvellen die naast haar op een muziekstandaard liggen. Dat maakt het geheel nogal onbevredigend want van haar zangkwaliteiten moet ze het duidelijk niet hebben. Vergeleken met de neuroot met open zenuwen bij wie de emoties dicht aan de oppervlakte lagen (Alan Vega dus, ikzelf vergeleek hem wat dat betreft altijd met André Hazes), gaat in haar geval alles gepaard met woedeuitbarstingen.
In hoeverre die woede ‘gemaakt’ is (zoals iemand in mijn oor toetert) valt moeilijk vast te stellen. Maar bij Amerikanen moet je je er altijd op bedacht zijn dat er thuis een stapeltje rekeningen op hen ligt te wachten, terwijl een uitkering er absoluut niet in zit. Omdat er nou eenmaal poen moet komen gaan ze tot het uiterste. Of hun gezondheid daarbij op het spel staat of niet. Zoiets dwingt respect af. Maar zoiets wordt bedenkelijk als er artistieke concessies gedaan worden. De vraag die zich opdringt is dan ook: is dit nou een welgemeend eerbetoon of zijn we slechts getuige van een Suicide cover-band die een lucratief Euro-tourtje aan het doen is?
Iets van haar ware aard toont Lydia Lunch na afloop als ik toevallig nabij de merch-tabel beland ben. Na eerst de grote meute afgewerkt te hebben komen wat jonge meiden uit het publiek bij haar buurten. Lydia Lunch blijkt bijzondere aandacht voor ze te hebben. Handen worden vastgehouden, in ogen wordt diep gekeken, gesprekken komen op gang… Het heeft veel weg van ‘empoweren’ wat zich hier ontspint. Het geeft te denken: zou Lydia Lunch dan toch gewoon een goedaardig mens zijn zoals de meeste anderen? Onwillekeurig gaan de gedachten even terug naar haar oude maatje, wijlen James Chance. Zou Lydia Lunch weten dat hij een jaar of zes terug in dB’s werkelijk waar zijn allerlaatste optreden ooit gaf? Waarna hij nog een paar jaar in relatieve rust kon voortleven? Zou het niet mooi zijn als ook zij …. ?
Mag in dit kader niet onbesproken blijven: het werk van de New Yorkse underground filmmaker Richard Kern. Behalve het clipje van ‘Death Valley ‘69’ (van Sonic Youth met een gastrol voor Lydia Lunch) zijn op deze DVD-compilatie nog twaalf kortfilms uit de periode 1984–1993 bijeengebracht. Acterende hoofdpersoon is in de meeste gevallen Lydia Lunch, met bijrollen van o.a Henry Rollins en Jim Thirlwell. Inhoud: werkelijk keiharde hardcore porno, niet om aan te zien, je maag draait ervan om. The horror, the horror…