Vorige maand liep ik ergens buiten de stad zomaar de Utrechtse Fransoos P. tegen het lijf. Deze P, bij wie de Garonne bijna letterlijk door den ad’ren vloeit, staat bekend om zijn goede smaak en zijn soms messcherpe uitspraken. Die uitspraken, die hem in ieder geval de bijnaam P. dela Guillotine opleverde, doet hij meestal tussen neus en lippen door, al dan niet zo bedoeld (zoals: “Nederland was nuchter tijdens de Eerste Wereldoorlog”). Hij vertelde dat hij eerder die dag naar de Emmaus in De Bilt was getogen en daar in het wilde weg wat 7 inches had gescoord, waaronder ook eentje van Red Zebra. Bij die laatste mededeling gingen mijn nekharen subiet recht overeind staan want al jaaaaaaren ben ik zoek naar hun debuutplaatje “I Can’t Live In A Living Room “. Het bleek inderdaad om dat stukje plastic te gaan, dus je begrijpt wel, gedurende de rest van de ontmoeting bleef ik steken in een venijnig soort chagrijn, of beter gezegd gewoon in platte jaloezie.
I can’t piss in the toilet…
Red Zebra uit Brugge bracht in 1980 dit indie-kleinood uit in een mini-oplage. Hoewel indertijd nauwelijks opgemerkt, is het nummer in de loop der jaren uitgegroeid tot een heuse klassieker, een pijler onder de canon van de Belpop. Stem af op de eerste de beste Top Zoveel van StuBru en geheid dat dat nummer ergens bovenin te vinden is. Het wordt dan ook gezien als dé voorloper en inspiratiebron van tal van moderne (Belgische) genres: new wave, new-beat, industrial, elektro, enzovoorts.
Afijn, die P. stond mij dus een beetje de ogen uit te steken & dat liet ik niet op me zitten. Omdat je met mij nooit de kachel moet aanmaken besloot ik tot een onmiddellijke tegenzet. Ik vroeg hem of hij De Brassers kende (tijdgenoten van Red Zebra, Siglo XX, Struggler, etc) in de wetenschap dat hij die nooit zou KUNNEN kennen, want die Brassers genoten hier enige bekendheid lang voor zijn komst naar Nederland. Nee, die kende hij niet natuurlijk. Mooi zo, 1-1 dus!
In 1981 zond de VPRO –toen nog een stronteigenwijze omroep- in het programma BGTV een item uit over De Brassers. Ze hadden correspondent Jan Eilander naar Vlaanderen uitgezonden, want daar – vlak over de grens in het plaatsje Hamont- woonden De Brassers. Een soort punkcollectief was het, dat samenklonterde in een soort afbraakkot en daarmee het hele dorp tegen zich in het harnas joeg. De sfeer is authentiek depressief, helemaal Joy Division, helemaal zoals het hoorde en voelde back in 1981 (je kan het item hier vinden, doen!). In het itempje mompelen ze iets onverstaanbaars over een kreupele zot die op een tienerbal lastig gevallen wordt door de Rijkswacht. Of zoiets. Echte plattelandsparia’s dus, al helemaal sinds ze met grote letters BRASSERS op de kerkmuur hadden gekalkt. Alles ademt ongeëvenaarde uitzichtloosheid, de tijdsgeest gevangen als een rat in een kooi. Het goeie was: het itempje van amper 8 minuten trok hier dusdanig de aandacht dat al snel wat optredens in Nederland volgden.
Nu kreeg ik een paar jaar terug van een Belgische gozert eens een heel setje gebrande Brassers-cd’s opgestuurd (bedankt Chris!), maar ik moet erbij zeggen dat ik die vervolgens nooit beluisterd heb (sorry Chris…). De laatste tijd echter is bij mij van bovenaf een hernieuwde Brassers-passie ingeblazen, dus vandaar dat ik die cd’s een tijdje terug toch eens tevoorschijn haalde (weer even goeie vrienden, Chris?). And what do I get? De Brassers live in Nijmegen 19-06-1982; Brassers live in NV Huis Tivoli 15-01-1982, Brassers live in Koningshooikt 11-04-1981, enzovoorts.
Goeie shit hoor, heftug ook, een kille spookachtige sintezeiker die een gure overnachting in een verlaten kasteel in Transsylvanië suggereert. Vooral de Nederlandstalige nummers (Twijfels, Pijn, De Grote Vergissing, Kontrole ) hakken erin. Prijsnummer is natuurlijk En Toen Was Er Niets Meer (als 7 inch uitgebracht in 1980). Dit nummer kom je dus NIET bij StuBru tegen. De tekst ervan trof ik pas onlangs online aan: ‘En toen was er niets meer / alles was gedaan / alles was koud en droog en leeg / alles was dood / en toen was er niets meer/ de macht van het gezag / het gezag van de macht / die waren veel sterker / dan wat voelde en dacht.’ Welke snoeshaan wil er nou nog volhouden dat het Nederlands geen goeie taal om in te zingen is?
Een dik jaar later was het alweer gedaan met de pret. De Brassers vielen uiteen, onder andere vanwege te opdringerige Rijkswacht en dorpsgenoten, foute drugs en misschien ook wel verraderlijke maddamekes. Maar, leve de teletijdmachine, sinds een paar jaar zijn De Brassers weer bij elkaar. Ze zijn nu zelfs officieus tot cultureel erfgoed van Hamont gebombardeerd en speelden dit jaar nog in Berlijn. En zo zijn er vast nog wel meer wapenfeiten te noemen…. Maar ach, brom ik dan, wat geweest is komt nooit meer terug en wat terugkomt wordt nooit meer zoals het geweest is.
Toen ik P. een paar weken later weer tegenkwam bleken de Brassers er een aanhanger bij te hebben, mooi! Geheel in stijl gooide hij er nog een rake one-liner tegenaan, (hoewel die niks met De Brassers te maken had): “In het bos vind je weer veel eekhoornbroodjes dit jaar.”
1
Verdoemme, die Brassers. Ze verloochenen hun voorbeelden niet. Net JD, maar dan zonder galmzang en met wat meer voorspelbare akkoordwisselingen. Volgens mij heb ik daar ook eens wat over gezien, want de naam komt me bekend voor. Leuk stukkie!
Weer eens even de brilsmurf uithangen: destijds struikelde je over de JD-epigonen. Vooral in België, waar het sociaal-economisch klimaat natuurlijk vergelijkbaar was met dat in Groot-Brittannië. In Nederland waren het vooral weldoorvoede kleinkunst-“studenten” die postpunkje speelde, maar bij de zuiderburen kwam het uit de tenen.
The Names kwamen daarmee ook nog eens over de grens. Ze mochten warempel een plaatje maken op Factory. Martin Hannett produceerde het, dus zij winnen het van nipt van de Brassers kwa “klinkt als”, maar dan wat vrolijker!
http://www.youtube.com/watch?v=eg4i-fwgBac
De letters van de autocue waren duidelijk net iets te groot afgesteld voor deze zangert!
Vanavond (zondag 11 november) een documentaire over De Brassers op Canvas! Begint om 22.26 uur.
Persbericht, afkomstig van de site van de gemeente Hamont-Achel:
Op vrijdag 12 oktober ging de docufilm over De Brassers in première in Cinema Walburg. Zwaar onder de indruk ging het aanwezige volk naar huis, waardoor zij die geen kaartje hadden kunnen bemachtigen, nog meer spijt kregen dat ze de première gemist hadden. Maar voor hen hebben we goed nieuws: de film zal op zondag 11 november om 22.30 u integraal worden uitgezonden op Canvas! Bovendien is deze vanaf heden ook beschikbaar in de bibliotheek.
De Brassers waren een erg intensieve, nihilistische en opstandige coldwaveband uit de vroege jaren 80. Zij kwamen uit Hamont, waar zij door hun confronterende houding veel tegenstand kregen van de lokale autoriteiten en gemeenschap. De groep belandde in 1980 in de finale van Humo‘s Rock Rally en bracht de single ’En toen was er niets meer‘ in eigen beheer uit. Het nummer werd een culthit in Vlaanderen en Nederland en kreeg weerklank tot in de Engelse New Musical Express. Eind 1982 was het afgelopen met de brassers: drugsperikelen en problemen met politie en justitie betekenen het vroegtijdige einde van de groep.
Maar in 1998 ontwaken De Brassers in een licht aangepaste bezetting en wordt er sporadisch weer opgetreden. Ze staan onder andere op Pukkelpop en in de Ancienne Belgique, spelen in Berlijn, delen het podium met tijdsgenoten als The Stranglers, Wire en Public Image Limited.
Van de vroege postpunkjaren verscheen eerder in september 2010 bij Onderstroom Records de vinylcompilatie ’De Brassers 1979-1982‘. Onderstroom brengt deze compilatie nu op CD uit, samen met een 50 minuten durende documentairefilm van Jan Weynants (Chromasoom) over De Brassers. Deze film kwam tot stand met financiële steun vanwege het stadsbestuur van Hamont-Achel. Naast de muziek van De Brassers krijgt het conflict met de Hamontse gemeenschap hierin een centrale plaats, met een bijzondere rol voor het jeugdcafé Kwiet (thans Volbloed) dat begin jaren 80 een verzamelplek werd van punkers uit Vlaanderen en Nederland.
Ter gelegenheid van de première op 12 oktober, maakte TVL een reportage die te herbekijken is op http://www.hamont-achel.be/daglimburg.