Het zal een jaar of tien geleden geweest zijn dat ik aan het reizen was geslagen en in Helsinki aanwaaide. Daar, pal naast het Centraal Station, stuitte ik op een tentoonstelling van de befaamde New Yorkse fotograaf Robert Mapplethorpe. In de vorige eeuw (hij leeft allang niet meer) maakte hij iconisch geworden hoesfoto’s voor o.a Patti Smith en Television. Daarnaast was er veel homo-erotiek te zien en bleek hij ook aan portretfotografie te doen. Tot mijn stomme verbazing hing in die Finse expositiezaal een staatsieportret van onze eigen Miep Brons!
Wie zeg je, Miep Brons? In het Utrecht van pakweg de periode 1978-1990 genoot zij bekendheid als Jumbo-videotheekhoudster. Het videogebeuren beleefde zijn gloriedagen toen en Miep runde in de Damstraat een flinke, goedlopende zaak. Als jonge jongens met een pa die al een videorecorder had wisten we die winkel feilloos te vinden. Vooral het door kleurige plastic linten afgescheiden pornogedeelte wekte onze gezonde Hollandse belangstelling. Met name zie ik nog steeds de kast met bestialiteiten voor me. Met onze adolescentenvingers scrolden we er luid gniffelend en gnuivend doorheen. Het kan haast niet anders of mijn favoriete scheldwoord ‘paardenlul’ stamt uit precies die periode. Kijk hier, dit portret van Miep hing in Helsinki. Met Mathilde Willink-achtige allure werd ze in 1983 voor het nageslacht vastgelegd:
Nou moet je weten dat Miep Brons ook als toonkunstenares enige bekendheid genoot. Haar debuut-45-toeren single (en tevens haar laatste plaat) ‘Wie wil er mijn poessie effe zien’ uit 1990 was dan wel op grootste wijze geflopt, het toonde de veelzijdigheid en bravoure van deze zingende blondine. Pas recentelijk wist ik dit kleinood op de kop te tikken, als spotgoedkope junkshop-vondst. Het voelde aan alsof ik een ouwe vriendin van me weer in de armen sloot. Daarmee mag ik me de trotse bezitter noemen van dit mooie stukje volkscultuur. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het briljant getitelde b-kantje “Eindelijk klaargekomen.’
Curieus is het bijbehorende kartonnen kaartje dat ik in het hoesje vond. Op de ene kant ervan een kennelijke poging om het plaatje de hitparade in te stuwen: wie voor 10 gulden bij haar video’s huurde kreeg gratis dat plaatje mee. Slim! Al draaide ze het zelf listig om: ‘Bij aankoop van deze plaat, naar keuze 2 films gratis te huur.’ Tja.. Verder blijkt uit de achterkant van het kaartje dat Miep een veel groter zakelijk imperium bestierde dan ik zelf voor mogelijk had gehouden. Daarop staat namelijk een opsomming van alle Nederlandse Jumbo-videotheken uit die tijd: wel een stuk of dertien. Ondernemende tante dus! Het schijnt ook dat Miep er destijds eigenhandig voor gezorgd heeft dat de term ‘erotheek’ gangbaar werd, ter vervanging van het inderdaad wat ordinair aandoende ‘pornotheek.’
Nog meer steeg Miep in mijn achting toen ik onlangs op bezoek was in fotomuseum FOAM in Amsterdam. Aldaar was een expo aan de gang van de Nederlandse fotograaf Wim Huf. Je kent hem wellicht wel van allerlei stijlvolle royalty-foto’s, tijdschriftomslagen, modefotografie en/of commercieel werk. Of anders zeker wel van een klassiek geworden portret uit de jaren ‘60 van een viertal veelbelovende jonge Ajax-spelers, onder wie Johan Cruijff. Maar geloof het of niet, bij FOAM hing zij ook aan de muur. Huf heeft ooit Miep Brons voor zijn lens gehad! Wie de hel kan dat haar nazeggen: dat ze zowel geposeerd heeft voor Robert Mapplethorpe als voor Paul Huf!? Niemand ongetwijfeld! Kijk, dit is de Huf-foto, van eerdere datum dan die van Mapplethorpe:
Toch kan ik moeilijk alleen maar enthousiast zijn over Miep Brons. Ten eerste vanwege het plaatje zelf. Dat is in wezen toch wel een nogal plat en humorloos ding. Bijna hoorbaar is er hooguit een paar uurtjes tijd aan besteed. ‘In elkaar flanzen’ noemt men zoiets. Medeschuldig hieraan, of waarschijnlijk hoofdschuldige, is tekstschrijver en producer Aad Klaris, bij het grote publiek beter bekend als Lodewijck van Avezaath. Hij had zijn sporen al verdiend met de Top 40-hit ‘Verrek zeg kerel, ben jij ‘t.’ Hij laat Miep domme rijmpjes zingen en het dan afmaken met het refrein: ‘Wie wil er m’n poessie effe zien / wie wil m’n poessie effe aaien / Wie wil er m’n poessie effe zien / en lekker door die zachte haartjes graaien.’ Verder lijken zowel titel als hoesfoto verdacht veel op die van een plaatje uit 1962 (!) van Sjakie Schram. Een onvervalste rip-off zeg ik. Kijk en vergelijk:
En dan zijn er nog die twee staatsieportretten. Waar zou Miep dat privilege toch aan verdiend hebben? Niet aan haar erotheek-keten lijkt mij, en al helemaal niet aan haar plaatje want die is van latere datum. Neen, het antwoord moeten we eerder bij haar man zoeken. Loek Brons was ooit als marktkoopman in textiel begonnen, en zij was als 14-jarig leerling-verkoopstertje bij hem in dienst getreden. Zijn zaken liepen uitstekend, op een gegeven moment had hij wel 170 textielsupermarkten. In 1981 wist hij de hele santenkraam voor een miljoenenbedrag van de hand te doen aan zijn concurrent, het Zeeman-concern. Omdat je toch wat moet met je tijd en je geld begon hij vervolgens zijn kunstcollectie gestaag uit te breiden. Niet onwaarschijnlijk is dat het echtpaar zodoende in contact kwam met Huf en Mapplethorne.
Het schijnt zelfs dat Loek en Miep in hun hoogtijdagen wisten door te dringen tot de ‘high society’ van Amsterdam, Al google-researchend kom ik te weten dat ze extravagante feesten gaven in hun villa tegenover het Hilton Hotel. Ook stuit ik op een uitspraak van Wim Crouwel, de bekende vormgever. Hij had het over de woning aan de Apollolaan in Amsterdam-Zuid: “Een prachtig staaltje architectuur, dat helaas door de latere bewoners, het echtpaar Loek en Miep Brons helemaal is verprutst. Gelukkig is het nu weer goeddeels in oude glorie hersteld door de nieuwe bewoners.‘
Afijn, Miep Brons overleed in 2016, ze haalde het nieuws er nog mee, men noemde haar ‘een paradijsvogel.’ Loek overleed een paar maanden eerder. Mooi is dat toch: echtelieden die dusdanig aan elkaar verknocht zijn dat ze de dood van de ander niet overleven en zelf ook spoedig het loodje leggen. Met Johnny en June Cash ging het precies zo.